in Ծաղկաքաղ (կոնսպեկտենր և մեջբերումներ), Հայոց Լեզու, Նորօրյա ասույթներ Հայոց Լեզվի մասին

Նորօրյա ասույթներ Հայոց Լեզվի մասին №2







 

Արա Պապյան («Մոդուս վիվենդի» կենտրոնի ղեկավար)

Ես երբեք դեմ չեմ եղել և դեմ չեմ օտար լեզուների ուսուցմանը Հայաստանում, ես դեմ եմ օտար լեզվով ուսուցմանը Հայաստանում` հանրակրթական դպրոցում և հայաստանցի հարկատուների հաշվին: Սա է եղել իմ մշտական դիրքորոշումը: Ես լավ հիշում եմ մեր բոլորիս ոգևորությունը 1980-ական թվականներին, երբ բացվեց պարսկերենի ուսուցման առաջին դպրոցը Հայաստանում: Ես կողմ եմ եղել և կողմ եմ մինչևիսկ թուրքերենի ուսուցմանը մի քանի դպրոցում, քանի որ կա դրա քաղաքական, տնտեսական, ռազմական և մշակութային անհրաժեշտությունը: Ես ավարտել եմ Երևանի թիվ 114 հայկական դպրոցը (ներկայումս` Խաչիկ Դաշտենցի անվան): Բացի հայերենից մենք անցնում էինք 2 օտար լեզու` ռուսերեն և անգլերեն: Ամեն օր ունեինք մեկական դասաժամ անգլերեն, իսկ որոշակի տարիքից հետո, յուրաքանչյուր տարի` նաև շաբաթական մեկական ժամ անգլերենով պատմություն, աշխարհագրություն, քերականագիտություն և տեխնիկական թարգմանություն: Այսինքն, Հայաստանում կա դպրոցում երկու օտար լեզվի լավ դասավանդման փորձը, ուրեմն այն կարելի է ընդհանրացնել: Ուրիշ բան, որ դա շատ աշխատատար է և թանկ, միաժամանակ պահանջում է գործի իմացություն ու նվիրում հայրենիքին, որոնք կարծես չունեն Լեզվի մասին օրենքում փոփոխություններ մտցնել ցանկացողները: Նրանք գնում են դյուրին ճանապարհով, սակայն դյուրինը միշտ չէ, որ ճիշտ ճանապարհն է:
Մեր դյուցազներգության հերոսը` Սասունցի Դավիթը, անպարտ էր: Անպարտ էր քանի դեռ պարտություն չկրեց սեփական զարմից: Միթե՞ մենք այնքան անհեռատես պիտի լինենք, որ պարտություն կրենք ինքներս մեզնից:
Աղբյուր



Արմեն Մինասյան (Armenian Times)
Ես մանկավարժ չեմ: Ոչ էլ տնտեսագետ: Ուստի չեմ կարող օտարալեզու դպրոցներ հիմնելու օրենսդրական նախադրյալներ ստեղծելու նախաձեռնության (դրա կողմնակիցների ու ընդդիմախոսների) և այդ նախաձեռնության (երկու կողմի) հիմնավորումների վերաբերյալ տեսակետ արտահայտել, առավել ևս` ընդդիմանալ կամ հակադարձել դրանց: Եվ այնուհանդերձ ինձ` որպես հրապարակախոսի և իհարկե որպես ՀՀ շարքային քաղաքացու համար, մի շարք հարցադրումների պատասխաններն ակնհայտ չեն և ես կցանկանայի խոսել այդ մասին:
Այսպես` օտարալեզու դպրոցների բացմանն ի նպաստ բերվող թիվ մեկ փաստարկը մրցունակության բարձրացումն է: Ինձ համար այնքան էլ պարզ չէ, թե հատկապես մենք որտեղ և ում հետ ենք մրցում, և ըստ այդմ` անհայտ է նաև, թե այդ մրցակցությունից շահած դուրս գալու համար որքանով է անհրաժեշտ այս կամ այն լեզվով հանրակրթության կազմակերպումը Հայաստանում:


Աղբյուր

 


 Հրանտ Տեր-Աբրահամյան



Անդրադառնանք մեր դպրոցներին։ Հայոց լեզուն միայն արևելահայերենը չէ։ ……Չխորանամ. պարզապես ուզում եմ ասել, որ հայերենն այսօր այն վիճակում չէ, որ գցենք մրցակցության դաշտ։ Տեսե՛ք՝ բուհական ոլորտում ունենք այդ մրցակցությունը (էլի չեմ կարող ասել, թե որքանով է դա ճիշտ), բայց քանի դեռ հանրակրթական համակարգում լեզվական այդ քաղաքականությունը չկա, հայերենը պետք է խնամքի տակ պահվի։ Մենք ասում ենք, թե պետք է հաղորդակցվենք համաշխարհային քաղաքակրթությանը։ Գիտեք՝ մենք բոլորս մարդ ենք և արտաքուստ ոչնչով չենք տարբերվում (ունենք երկու ականջ, բերան, աչքեր և այլն), բայց հետաքրքիր ենք մեր յուրահատկությամբ։ Նույնն էլ ազգերն են։ Մենք հետաքրքիր ենք որպես հայ և հետաքրքիր ենք հայերենով, ոչ թե հետաքրքիր կլինենք, եթե ևս մի ազգ լինենք, որն անգլերենով կամ ռուսերենով է խոսում։ Հայկական մշակույթը պետք է ստեղծվի հայերենով, որովհետև մեծ հաշվով հայերենն է հայկական մշակույթը։ Կոպիտ ասած՝ եթե դու պետք է ինչ-որ բան արտահանես (որքան հասկացա, այս դպրոցների նպատակներից մեկն էլ խելոք երեխաներին հավաքելն ու արտահանելն է արտասահման, որ այնտեղ կրթություն ստանան ու, իբր, գան, Հայստանում լավ լինի), դու նախ ներքին արտադրանք պետք է ունենաս, ինչպես տնտեսության մեջ կարգավորես ներքին արտադրանքդ, հետո մտածես արտահանման մասին։ Անդրադառնանք տեխնիկային։ Նույն այս հեռախոսները, որոնցով ուզում ես հաղորդագրություն գրել, կարող ես ուզբեկերեն, ղազախերեն և հազար ու մի այլ լեզվով գրել, բայց հայերի հեչ պետքներն էլ չի, որ հայերեն ստեղծեն։ Նույնը համացանցում է։ Փա՛ռք Աստծո՝ «facebook»-ը հայերենով կա, բայց նույն «gmail»-ը կամ «google»-ի բլոգները մտնում ես, ինչ լեզվի ասես՝ հանդիպում ես, բացի հայերենից։ Ես ասենք թե ինչ-որ չափով հասկանում եմ անգլերեն, բայց ես պարտավոր չեմ իմանալ օտար լեզու։ Ինձ համար շատ ավելի հարմար է հայերենով կարդալ, որ ավելի հարմար լինի, բայց չկա։ Չկա ոչ թե նրա համար, որ «google»-ն է այդպիսին, այլ որ հայերը թքած ունեն։ Նույն «Վիքիփեդիան» մտնում ես, խղճուկ վիճակ է։ Ճիշտ է՝ վերջերս մի քիչ շատացել են հոդվածները, բայց որակն է խղճուկ։ «Վիքիփեդիան» էլ հո պետությունի՞ց կախված չէ, մերն է։

Աղբյուր

Ո՛չ օտարալեզու դպրոցներին