Կյանքում չէի պատկերացնի, որ  ֆանտաստիկ գրականություն կկարդամ: Ինձ միշտ թվում էր, որ դա լուրջ չի: Բայց արի ու տես, որ ես դաժանորեն սխալվում էի: Պարզվում է, որ դա շատ հետաքրքիր ու լուրջ գրականության տեսակ է: Պարզվելը պարզվեց այն ժամանակ երբ վերջերս կարդացի լսեցի Այզեկ Ազիմովի «Ես ռոբոտ եմ» և Ստանիսլավ Լեմի «Էդեմը»-ը:
Ս. Լեմ «Էդեմ»
Ուշագրավը այն էր, որ մի հեռավոր մոլորակում մարդիկ հանդիպեցին մի քաղաքակրթության, որում իշխանության հասկացողությունը ջնջված էր մարդկանց այդտեղ ապրող էակների գիտակցությունից: Նրանք մտածում էին, որ իրենց հասարակական կառուցվածքը ինքնակառավարվող է, և դա տեղի էր ունեցել անհամար դարեր առաջ տեղի ունեցած հեղափոխությունից հետո: Հեղափոխությունից հետո մի ղեկավար խումբ  էր առաջացել, որը հետո այլևս չկար, ինչու՞ չկար և ու՞ր անհայտացավ, ոչ ոք չգիտեր: Բայց այդ պահին այդ մարդիկ էակները հավատում էին , որ իրենք ունեն ինքնակառավարվող հասարակություն: Այսինքն իշխանությունը իրեն թաքցրել էր պսեվդոինքնակառավարվող հասարակության հետևում ,ու մի բան էլ ավել, իր գոյության մասին իմացությունը ջնջել էր հասարակության անդամների գլուխներից: Ջնջել էր պատմության մի հատված ու այդ հատվածը փնտրելու ձգտման վրա ներքին տաբու էր դրել:
Ա. Ազիմով «Ես ռոբոտ եմ»
Այս գիրքը բնավ ռոբոտների մասին չէ, ինչպես կարող է թվալ առաջին հայացքից: Այս գիրքը մարդկանց մասին է: Ռոբոհոգեբան Սյուզեն Կելվինը ռոբոտներին սիրում էր մարդկանցից շատ միայն այն պատճառով, որ ռոբոտները մարդկանցից լավ էին(իր կարծիքով): Ռոբոտները ավելի ազնիվ էին, ավելի կարգապահ և վստահելի … Կելվինը ամբողջ գրքի ընթացքում պատմում էր նախկինում պատահած պռոբլեմատիկ ռոբոտների հետ կապված իր ուսումնասիրությունների մասին: Նաև իր աշխատանքային ընկերների պատմությունները, նույնպես կապված պռոբլեմատիկ ռոբոտների հետ :
Հա՛, մի կարևոր բան էի մոռանում գրել …  Երկիր մոլորակի վրա ռոբոտոտեխնիկան շատ էր զարգացել և ռոբոտներին օգտագործում էին բոլոր տիպի աշխատանքներ կատարելու համար: Սակայն միան երկիր մոլորակից հեռու գտնվող այլ մոլորակնեիր և տիեզերական օբյեկտների վրա: Պատճառը օրենքն էր, որը արգելում էր ռոբոտներ օգտագործել երկիր մոլորակի վրա, ցանկացած տիպի ռոբոտներ և ցանկացած աշխատանքերի համար: Այս օրենքը իր հերթին հասարակական նախապաշարմունքների արտացոլումն էր: Մարդիկ  մտածում էին, որ ռոբոտները կարող են իրենց համար վտանգավոր լինեն : Այդ վախերը չէին քչացնում նույնիսկ «ռոբոտեխնիկայի 3 օրենքները», որոնք դրված էին բոլոր ռոբոտների տեխնիկական ուղեղներում բնազդային մակարդակի վրա, և որոնք ոչ մի ռոբոտ չէր կարող խախտել: Այս օրենքները հավասարաչափ պրիարիտետ չունեյին: Առաջինը կատարվում էր ցանկացած պայմաններում, երկրորդը ՝ եթե չէ հակասում առաջինին, իսկ երրորդը՝ եթե չէր հակասում նախորդ երկուսին :
Ռոբոտեխնիկայի երեք օրենքներ
1. Ռոբոտը չի կարող կատարել այնպիսի գործողություններ, որոնք կարող են վնասել մարդուն: Ինչպես նաև չի կարող անգործունյա մնալ երբ մարդուն վտանգ է սպառնում:
2. Ռոբոտը չի կարող չկատարել մարդու հրամանները:
3. Ռոբոտը չի կարող կատարել այնպիսի գործողություն որը կվտանգի իր գոյությունը (վերջ ի վերջո հազարավոր դոլլար արժե չէ 🙂