Ուրեմն մի ընկեր ունեմ ՝ Դերվիշ Դավոն, մի անգամ սենց բան էր ասում, որ իր ճանաչած հետաքրիր մարդկանց մեծ մասը զբաղվել է արևելյան որևէ մարտարվեստով: Սա որպես նախաբան, շարունակությունը կարդացեք ստորև:

Այստեղ Ալեքսանդր Դուգինը 3 ժամանոց դասախոսություն է կարդում Մարտին Հայդեգերի  Dasein-ի մասին: Համեմատում է ռուսերեն быть, сушествовать բառերի իմաստը իրենց գերմաներեն անալոգների հետ:

Ամենահետաքրիրը այն  է, որ Դուգինը ասում է թե ռուսերեն быть բառը էթիմոլոգիապես կապված է ունենալ հասկացության հետ, որը հասկացվում է շատ տարբեր ձևերով: Օրինակ որևէ առարկա գոյություն ունի, եթե այդ առարկան ունեն, մարդը ունի, աշխարհը կամ Աստված: Նույնը մարդկանց մասին. ես կամ եթե ինձ ունեն: Ո՞վ ունի, նույն ձևով, ինձ ունի թագավորը, ընտանիքը, Աստված և այլն …

Հետո գալիս է հունական փիլիսոփայությանը ու ասում է , որ Արիստոտելի մոտ երկու տիպի լինել կար: Եվ լինել գոյություն ունենալու իմաստով և պատկանելու հարաբերության միջոցով լինել:

Գերմանական (նաև ամբողջ եվրոպական) փիլիսոփայությունն էլ լինելով հունականի ժառանգը ներառել է այս տարբերությունները: Ու ասում է, որ Հայդեգերի մոտ լինելը, ռուսական быть, сушествовать -ի հետ ոչ մի կապ չունի, ու չի կարելի այն թարգմանել այդ բառերով, ու նաև հասկանալ այդ բառերի միջոցով:

Այսինքն գերմաներենի լինելը, նման է «լինել այստեղ», «լինել ըստ էության», «լինել ունենալուց անկախ»:

Սլավոնական լեզուները և գերմաներենը նույն հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին են պատկանում, սակայն կյանքի համար ամենակարևոր թերմի ըմբռնումը էականորեն տարբերվում է : Ո՞րն է պատճառը: Դուգինը փորձում է բացատրել այս տարբերությունը այս ազգերի նախնիների ապրելակերպի զգալի տարբերությամբ:

Հին սլավոնները մեծամասամբ եղել են հողագործներ, տնտեսներ:
Հին գերմանացիները՝ ռազմիկներ:

Հողագործների մոտ լինելը իրոք կապված է ունենալու հետ, այսինքն հողագործը կա եթե ունի, ու ինքը միշտ ունի, քիչ ունի, թե շատ, բայց ունի որոշ չափով , այսինքն միշտ ինքը կա որոշ չափով:

Ռազմիկը կա, երբ նա մարտի դաշտում է, նա կամ կա, կամ չկա, երրորդը տրված չի: Նա շատ հաճախակի կանգում է մահվան փաստի առաջ, այսինքն միտքը սովորում է հստակ բաժանում կատարել, մեջտեղից կտրել լինելու ու չլինելու փաստը, նա չի կարող մի քիչ լինել, այլ միայն «լինե՞լ, թե՞ չլինել»:

Ու այդ պատճառով ռազմիկը լավ հասկանում է իր էքզիստենցիան, իր գոյությունը այս պահին ու այստեղ:

Հետո Դուգինը առանձնացնում է գիտակցության վիճակներ ՝ մթնշաղային գիտակցություն և կեսօրային գիտակցություն: Մթնշաղային գիտակցությունը հատուկ է հողագործներին, իսկ կեսօրայինը՝ ռազմիկներին: Ռազմիկը էրևույթը կամ չի տեսնում, կամ տեսնում է շատ հստակ ու պարզ, իսկ հողագործը տեսնում է, բայց մի կերպ, լղոզված:

Ու հետաքրիր է, որ Դուգինը չի ասում, որ մթնշաղայինը ավելի վատն է , քան կեսօրայինը ,ասում է , որ դրանք ուղակի տարբեր են:

Ես էլ ինձ համար մարդկանց դասակարգման նոր ձև գտա, այսուհետ, մարդիկ ինձ համար բաժանվելու են նաև հողագործների ու ռազմիկների: Որտեղ հողագործները յոլա գնացողներն են:

Քանի չեմ մոռացել: Արդյո՞ք ոչ պրոֆեսիոնալ ռազմիկների անհարմարվողականությունը հետպատերազմյա խաղաղ կյանքին չի բացատրվում հենց սրանով, այլ ոչ թե սթրեսով ու այլ զուտ հոգեբանական, բայց ոչ գոյաբանական էֆեկտներով: Ի՞նչ է կատարվում: Մարդը իր համար հանգիստ ապրում էր մինչև պատերազմը , գոյության, էության ու ինքնության հարցերով հիմնականում չծանրաբեռնելով գլուխը: Հետո գնում է պատերազմ ու կանգնում մահվան փաստի առաջ, դրանով տեսնում է իր էքզսիտենցիան, իր լինել չլինելը: Հետո վերադառնում է սովորական կյանք, ու վերադառնում  է որ ի՞նչ անի:

Օրինակ բժիշկ Վաթսոնը Աղվանստանից վերադառնալուց հետո խնդիրներ ունի, բայց երբ հանդիպում է Շերլոքին, ու իր կյանքը սկսվում է նորից վտնագվել նա իրեն ավելի լավ է զգում:

Ու երևի իզուր չի, որ հնդկական կաստաների համակարգում (վարնա) ռազմիկները (կշատրի) ավելի բարձր կաստա են քան հողագործները (վայիշ), ու խնդիրը այն չի, որ նրանք ավելի լավն են, այլ այն է որ նրանք ավելի զարգացած են, անկախ իրանց կամքից, միայն մասնագիտության բերումով:

Շևչուկը վերջերս ասեց , որ պապսայի հիմնական հարցը «քնե՞լ, թե՞ չքնել»-ն է , իսկ ռոքենռոլինը ՝ «լինե՞լ, թե՞ չլինել»-ը: Իհարկե նա շատ իդեալիստական է վերաբերվում, որովհետև այլևս այդպիսի ռոքենռոլ չկա, հիմա ռոքենռոլը գրավել են հողագործները :Ճ

Իմիջայլոց, ինչքան հասկացա դասախոսությունից Հայդեգերի Dasein-ը, շատ զուգահեռներ ունի ճապոնական դզեն-ի հետ: Ու իրեն բացահայտում է «լինել այստեղ և հիմա»-ի միջոցով: Երևի արժե կարդալ Հայդեգեր:

Հետո քչփորեցի հայկական բառարանները, ահա ինչ հայնտաբերվեց:

Գոյ բառը, որից՝ գոյություն

Նոր Բառգիրք Հայկազեան Լեզուի
Գաբրիէլ Աւետիքեան, Խաչատուր Սիւրմէլեան, Մկրտիչ Աւգերեան։ Տպարան ի Սրբոյն Ղազարու, Վենետիկ, 1836։
http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=26&pageNumber=481&query=%D5%A3%D5%B8%D5%B5

Հայերէն Բացատրական Բառարան
Ստեփան Մալխասեանց։ Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն, Երեւան, 1944։
http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=6&query=%D5%A3%D5%B8%D5%B5

Հայերէն Արմատական Բառարան
Հրաչեայ Աճառեան։ Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչութիւն, Երեւան, 1926։
http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=7&pageNumber=581

Ամենահետաքրիրը արմատական բառարանում գրվածն է, այն գոյությունը բացատրում է «գոյություն այստեղ»-ի  միջոցով, չնայած որ բնակվելը նաև ենթադրում է տունը, հողը, ընտանիքը, բայց «ունենալը» այստեղ կարծես բացակայում է: Այսինքն բնակությունը մի տեսակ մետաֆիզիկական, գոյաբանական բան է, ոչ թե ուղակի լինել, գոյություն ունենալ այլ լինել-այստեղ-բնակվել:

Սրանից ելնելով երկու հատ էլ հանդուգն ենթադրություն անեմ:

• հայերը կապված են իրենց տեղին, իրենց գոյությունը-այստեղ-բնակվելն-է
• երբ հիասթափված են լինում, իրենց թվում է. որ մի բան պետք է փոխել, ու քանի որ էկզիստենցիալ գոյությունը կապում են տեղի հետ, գնում են փորձում են փոխել իրենց գոյությունը-այստեղ-բնակվելը , գոյություն-այնտեղ-բնակվելու հետ:

Եսիմ, չեի սպասում, որ այսպիսի եզրակացության կգամ: